Mahnı, musiqi qədər, incəsənət, mədəniyyət qədər insanları bir-birinə heç nə bağlamır. İncəsənətin, mədəniyyətin, xüsusən də, mahnının, musiqinin oynadığı rolu heç bir vasitə oynaya bilməz.

HEYDƏR ƏLİYEV
1980

Finlandiya teatrının Bakı səhnəsində “Gediş”i

M.A.P festivalı çərçivəsində fərqli sənət meyil və cərəyanlarının müasir səhnə çağırışlarına tamaşa etmək imkanı qazananlar növbəti dəfə oktyabrın 16-da Akademik Milli Dram Teatrına toplaşdılar. İctimai xadimdən incəsənət nümayəndələrinə, xarici qonaqlardan teatrsevər paytaxt sakinlərinə qədər çoxsaylı tamaşaçı auditoriyasını finlandiyalı qonaqların səhnə şousunu gözləyirdi.

Bu maraq əbəs deyildi. Çünki onlar teatrın çox maraqlı forma-təzahürünü – pantomimanı sirk və illüziya elementlərinin ağırlığında təqdim edəcəkdilər...

Budur, səhnədə masa ətrafında oturmuş cütlük görünür. Səhnədə sonradan çoxfunksiyalılığı ilə bizə pərdədən daha çox canlı obraz təsiri bağışlayacaq boz parça boydan-boya  asılıb. Sanki yeknəsəqlikdən bezən boz adamlar səhnə boyu düzülmüşdü.

Finlandiyanın “WHS” Teatrının “Gediş” tamaşasında mürəkkəb münasibətdə olan qadın və kişi, onların fonunda isə baş alıb gedən bezginlik və etirazı görürük. Geyimlərlə əhatə edilmiş səhnədə dayansalar da, hiss olaraq çoxdan darmadağın olublar. Təkrarlanan jestləri, daxildəki təlatümü ifadə edən bədən hərəkətləri və danışan mimikaları ilə bizə “səslənirlər”.

Darmadağın ailə və münasibətlərin, hələ çox uzun müddət əvvəl bitən sevgi və ehtirasın, sədaqət və bağlılığın unudulduğu asılılıq məhkumiyyətində çapalayırlar.

“Niyə qopmurlar, ayrılıb, özlərini bu məhkumluqldan azad etmirlər?” kimi sadə suallara səhnə işi müəlliflərinin izahı belədir: insan daim buxovdadır və hisslərdən məişətə onu asılı edən səbəbləri tapıb həll edə bilmir və ona görə də məhkumiyyət içindəki azadlığına qane olur...

Vizual teatr və sirkin ən sonuncu sehrbazlarından sayılan Kalle Nio tərəfindən səhnəyə qoyulan “Gediş”in yozumunda bir-birindən ayrı düşmüş, nağıl obrazları və illüziyalar dəryasında üzən cütlük göstərilir. XIX əsrin sehrbazlarının səhnə illüziyalarından ilhamlanaraq tərtib olunan tamaşa absurd yumor və faciənin bir-birini əvəz etməsi ilə sirli atmosfer yaradır. Biz daha çox sirk və sehrin dramatizmə hakim gedişini izləsək də, ifaçıların hərəkətləri ilə səsləşən mimikaları bizə məsələnin dramaturji gedişini xırdalıqlarında göstərə bilirdi. Elementlərin hava uçuşu, fərqli formalara keçidi, çoxfunksiyalılıqdan çıxışı və tamamlanmış vücuda çevrilişini tamaşaçı həyəcansız izləyə bilmir. Təbii ki, heyrətləndirmə və təsir altında saxlama taktikasındakı “Gediş”in ana xəttini təşkil edən iztirab və onun inikası canlı aktyor oyununda təsir və təsviretmə gücünü  sonadək saxlaya bildi. Xüsusən, ənənəvi tamaşaçıya hesablanan bu məqam ifaçıların oyuna qatdığı emosionallığını daha inandırıcı etdi.

Bir saat ərzində tamaşaçı səhnə işi müəlliflərin (rejissor Kalle Nio, xoreoqraflar Vera Selena Tegelman, Kalle Nio Tegelman, geyim üzrə rəssamlar

Mila Moisio, Kaisa Rissanen, musiqi və səs quruluşçusu Samuli Kosminen, işıq üzrə rəssamlar Mattias Bettge, Yere Mönkkönen, videoqraf Kalle Nio) əsas məramını – tamaşaçı müasir teatrı məhz fərqli sənət növlərinin kompakt təqdimatında istəyir fikrini əyani göstərdi.

İşin ən həlledici məqamı videoqrafiyanın qədərində təyinatında idi. Genişmiqyaslı video proqnozlar bu işi daha da gücləndirmişdi. Prosesi illüziya incəliklə izləyirdi: bükülmüş qara və ağ kinematik üslub və fəndlər, onu əvəzləyən effektlərin ekrandan axışı və canlı oyun-üsluba sürətli keçid. Ümumiyyətlə isə, absurdluq və anlaşılmazlıq ifaçıların ünsiyyət açarı kimi diqqət mərkəzində qaldı.

Xatırladaq ki, WHS Finlandiyanın vizual teatr və müasir sirk qrupudur. Son onilliyin yaradıcılıq inikası olan bu qrup yeni bir sirk, tamaşadan tamaşaya forma və ifadəsini dəyişən çoxmənalı özünüifadə məkanıdır. Yarandığı gündən tamaşaçıların marağını cəlb edən teatr 30-dan artıq ölkəyə səfər edib, incəsənət festivallarının iştirakçısı olub.

XƏBƏRLƏR

13.03.2024 14:13
Azərbaycan və Xorvatiya arasında iqtisadi əməkdaşlıq üzrə Birgə Komissiyanın 3-cü iclası keçirilib
07.03.2024 15:04
Mədəniyyət naziri Zaqatalada vətəndaşları qəbul edib
05.03.2024 17:19
Heydər Əliyev Mərkəzində Türk dünyası rəssamlarının “Tomris” adlı sərgisi keçirilib
04.03.2024 09:50
"Qarabağ” Futbol Klubu haqqında sənədli filmin təqdimatı keçirilib
01.03.2024 17:22
Bakı Şəhər Mədəniyyət Baş İdarəsinin tabeliyindəki müəssisələrin fəaliyyəti üzrə ictimai dinləmə keçirilib
01.03.2024 13:00
“Young Lions” Azerbaijan yaradıcı gəncləri səsləyir!
01.03.2024 12:55
Mədəniyyət Nazirliyində "TikTok" nümayəndə heyəti ilə görüş olub
28.02.2024 18:01
“Salam, Novruz!” 28 fevral – 15 aprel
28.02.2024 15:34
Xalq artisti Süleyman Ələsgərovun 100 illik yubileyinə həsr olunan konsert keçirilib
26.02.2024 09:00
CINEMO ilk Mobil Film Festivalının Qala Gecəsi keçirildi
24.02.2024 13:10
Dohada Azərbaycan Mədəniyyəti Günləri çərçivəsində qala-konsert keçirilib
23.02.2024 11:48
“TikTok” Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyinin dəstəyi ilə #TikTokdanÖyrən layihəsinə başladı
23.02.2024 10:10
Qətər Milli Kitabxanasında “Qədim köklərə malik Azərbaycan mədəniyyəti” adlı kitab sərgisi açılıb
22.02.2024 18:05
Süleyman Ələsgərovun 100 illik yubileyinin qeyd edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı
17.02.2024 17:43
Mədəniyyət naziri Salyanda vətəndaşların müraciətlərini dinləyib
16.02.2024 18:59
Mədəniyyət və yaradıcı sənayelər sahəsi üzrə mütəxəssislərlə görüş keçirildi
15.02.2024 09:36
Ekspert Şurasının növbəti iclası keçirilib
14.02.2024 09:24
VI Ümumdünya Mədəniyyətlərarası Dialoq Forumu Təşkilat Komitəsinin iclası keçirilib
06.02.2024 16:54
Tanınmış şair Baba Vəziroğluna “Şərəf” ordeni təqdim olunub
05.02.2024 13:57
Azərbaycan Milli Xalça Muzeyində qobelen ustası Adil Şıxəliyevin “Vətənim mənim” sərgisi açılıb
02.02.2024 14:42
Mədəniyyət naziri Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondunun prezidenti ilə görüşüb
01.02.2024 17:53
Mədəniyyət naziri Adil Kərimli üçüncü “Yüksəliş” müsabiqəsinin qalibləri ilə görüşüb
01.02.2024 11:48
Mədəniyyət naziri xaricdə mədəniyyət sahəsi üzrə təhsil almış və təhsilini davam etdirən şəxslərlə görüşüb
29.01.2024 08:53
Bölgələrdəki teatr-tamaşa və konsert müəssisələrinin fəaliyyətinə həsr olunan müşavirə keçirilib